Indonesië hadden ze nog niet gehad op school.

'Die meneer daar, dat is mijn zoon en zoals jullie weten is hij de vader van Dieuwertje, dus zij is mijn kleindochter'
Aan het woord is mijn moeder die een verhaal vertelt over de tweede wereldoorlog in de klas van, u snapt het, mijn dochter. Toen mijn moeder de leeftijd had van mijn dochter kreeg ze een kommetje rijst per dag, moest ze met vijftig vrouwen in één huis wonen met één WC, moest ze als invalmoeder voor een leger nog kleinere kinderen zorgen, moest ze twee keer per dag op appel buigen voor de Japanse vlag, zag ze haar vader jarenlang niet en werd ook haar zusje voor een aantal maanden weggehaald zonder dat ze wisten waar naar toe. Indrukwekkende verhalen en de kinderen hangen aan haar lippen. Mijn moeder was al een keer voor een vergelijkbaar project uitgenodigd op een lagere school van een ander kleinkind, maar dat ging uiteindelijk niet door. Ze had de concurrentiestrijd verloren van de oma van een ander kind die verhalen kon vertellen uit de tweede wereldoorlog over de Duitsers. Indonesië hadden ze op die school nog niet gehad. De oorlog in Indonesië zal door de nieuwste generaties veel eerder vergeten zijn dan de Europeese. Dat Hitler geen punkband was maar een dictator weten de meesten wel, maar dat er ooit Nederlandse onderwijzers Nederlandse les gaven tussen de Tijgers van Sumatra en daar door Japanners opgesloten werden is grotendeels onbekend.

Niet dus bij de klasgenoten van Dieuwertje die van de ene verbazing in de andere vallen. Dat mijn moeder vier jaar niet op school had gezeten vinden ze niet vreemd, maar dat ze de verveling na die vier jaar zo spuugzat was dat ze van school droomde, dat wordt bijna niet geloofd.

'Dus als je vier jaar niet naar school gaat, kun je later nog gewoon dokter worden?' vraagt Dieuwertje 's-avonds.
'Ja dat kan, 'maar niet zonder oorlog.' leg ik uit.
'En hoe vonden je vriendjes het?' vroeg ik.
'Ze vinden dat ik een coole oma heb' antwoordde ze.
Dus de zoon van de oma was ook tevreden.